Căn cứ Điều 16 Luật đất đai năm 2013, các trường hợp nhà nước quyết định thu hồi đất theo luật định bao gồm:
- Trường hợp cần thiết cho mục tiêu quốc phòng, an ninh quốc gia. Khi Nhà nước cần sử dụng đất cho các mục tiêu quan trọng liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia, như xây dựng cơ sở hạ tầng quốc phòng, đặt trụ sở quân sự, hay các công trình cơ bản quốc gia.
- Trường hợp cần thiết cho mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội. Khi Nhà nước quyết định sử dụng đất để triển khai các dự án phát triển kinh tế, xã hội quan trọng như xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng, khu công nghiệp, khu đô thị mới, hoặc các công trình công cộng khác.
- Trường hợp người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai. Khi người sử dụng đất không tuân thủ các quy định về sử dụng đất, sử dụng đất không đúng mục đích đã được phê duyệt. Hoặc có các vi phạm khác liên quan đến quyền sử dụng đất.
- Trường hợp chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật. Tự nguyện trả lại đất. Hoặc thu hồi đất do có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.
Khi xảy ra các trường hợp trên, Nhà nước sẽ thực hiện các quy trình pháp lý để thu hồi lại quyền sử dụng đất của người sử dụng đất. Đồng thời, người sử dụng đất cũng có quyền được bảo đảm quyền lợi hợp pháp của mình. Bao gồm quyền được bồi thường theo quy định của pháp luật.