Vay mượn tiền là một giao dịch dân sự diễn ra phổ biến trong cuộc sống thường ngày. Nhiều trường hợp vay mượn xong nhưng vì lý do nào đó lại không trả nợ, gây ra nhiều bức xúc và tranh chấp trong xã hội. Vậy vay tiền không trả có bị coi là lừa đảo không? Liệu hành vi này có dẫn đến trách nhiệm hình sự, hay chỉ là tranh chấp dân sự thông thường? Vay tiền không trả có bị coi là lừa đảo không?
Để giải đáp được thắc mắc này, người dân cần phân biệt rõ ranh giới giữa giao dịch dân sự và tội phạm hình sự, từ đó xác định hướng xử lý phù hợp và tránh rủi ro pháp lý khi xác lập giao dịch. Nếu khách hàng có nội dung cần được Luật sư tư vấn, vui lòng liên hệ Luật sư Hình sự – Luật Hùng Bách theo Hotline 0983.499.828 (zalo) để được hỗ trợ.
Không phải mọi trường hợp vay tiền không trả đều là tội phạm. Giữa tranh chấp dân sự và tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản luôn có một ranh giới nhất định. Vấn đề là ở chỗ nhiều người do không nắm được quy định pháp luật nên đã đi quá giới hạn này, khiến cho giao dịch vay mượn thông thường có nguy cơ trở thành tội phạm hình sự.
Theo Bộ luật Dân sự 2015, quan hệ vay mượn tài sản được quy định từ Điều 463 đến Điều 470. Trong đó người vay có nghĩa vụ trả tiền đúng thời hạn, đúng số tiền bao gồm cả số tiền gốc đã vay và lãi do các bên thoả thuận. Khi người vay không trả nợ hoặc chậm trả, đây thường là vi phạm nghĩa vụ dân sự, và bên cho vay có quyền khởi kiện ra Tòa để yêu cầu trả số tiền gốc, lãi theo thỏa thuận hoặc theo quy định pháp luật.
Đặc điểm của tranh chấp dân sự là người vay không có ý định chiếm đoạt ngay từ đầu. Việc không trả nợ xuất phát từ lý do khách quan như mất khả năng thanh toán, làm ăn thua lỗ, bệnh tật, hoặc các bên có tranh chấp về quyền và nghĩa vụ trong giao dịch vay mượn tiền.
Như vậy, việc không trả được tiền đã vay trong các trường hợp thuần túy là tranh chấp giao dịch dân sự, hành vi này không bị coi là lừa đảo và cũng không bị xử lý hình sự.
Theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015, tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản được xác định khi có đủ hai yếu tố chính:
Như vậy, mượn tiền không trả có phải lừa đảo hay không phụ thuộc vào việc người vay có dùng thủ đoạn gian dối và nảy sinh ý định chiếm đoạt tài sản ngay từ đầu hay không.
Như đã phân tích ở trên, không phải cứ chậm trả hoặc mất khả năng trả tiền đã vay là sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Những trường hợp sau đây có thể khiến hành vi vay tiền không trả bị coi là lừa đảo:
Dùng thông tin giả để vay tiền
Ví dụ như: Cung cấp giấy tờ giả; Khai thông tin nghề nghiệp, thu nhập sai sự thật; Nói dối về mục đích vay để tạo lòng tin. Đây là dấu hiệu gian dối ngay từ đầu để chiếm đoạt tài sản.
Vay được tiền rồi bỏ trốn, cắt đứt mọi liên lạc: Việc cố ý trốn tránh nghĩa vụ trả nợ bằng cách thay đổi nơi ở, khóa mọi thông tin liên lạc sau khi nhận tiền thường được xem là hành vi thể hiện rõ ý đồ chiếm đoạt.
Vay tiền nhưng không có khả năng trả ngay từ đầu: Nếu chứng minh được người vay hoàn toàn không có khả năng tài chính, biết rõ không có khả năng trả nợ nhưng vẫn cố tình vay với mục đích chiếm đoạt luôn số tiền vay thì Tòa án có thể xem đây là dấu hiệu phạm tội lừa đảo.
Sử dụng thủ đoạn gian dối để kéo dài thời gian trả nợ: Ví dụ như giả mạo giấy tờ tài sản đem thế chấp; giả tạo giao dịch chuyển tiền; hứa hẹn nhiều lần để né tránh nghĩa vụ trả nợ.
Trường hợp có căn cứ cho thấy việc vay tiền không phải là giao dịch dân sự mà đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì hành vi vay tiền không trả có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 174 Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Cụ thể:
Ngoài ra người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Ngoài bị xử lý theo tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, hành vi vay tiền không trả còn có thể bị đi tù nếu có đủ yếu tố cấu thành tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Khác với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trường hợp này người vay nhận tiền trong hoàn cảnh hoàn toàn hợp pháp. Tuy nhiên sau khi nhận được tiền vay người vay bắt đầu có ý định chiếm đoạt khoản tiền này bằng việc:
Ngoài ra, nếu người vay tiền đã nhận được tiền vay thông qua việc giao kết Hợp đồng vay mượn hợp pháp nhưng lại sử dụng khoản tiền đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tiền cũng bị coi là có hành vi Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Mức phạt tù của hành vi này có thể lên tới 20 năm tù. Trường hợp khách hàng cần được giải thích, phân tích rõ hơn về việc hành vi của mình có đủ yếu tố cấu thành tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản thì có thể liên hệ trực tiếp tới Luật sư Luật sư Hình sự – Luật Hùng Bách theo Hotline 0983.499.828 (zalo) để được hỗ trợ.
Nếu người vay không gian dối hoặc không có ý định chiếm đoạt tài sản. Việc không trợ được nợ là do điều kiện khách quan, ngoài ý muốn của người vay thì vụ việc chỉ là tranh chấp dân sự thông thường. Nếu các bên có nhu cầu giải quyết tranh chấp thì có thể làm đơn khởi kiện ra Toà án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết. Do đó, không thể khẳng định mọi trường hợp mượn tiền không trả đều được quy vào tội phạm hình sự mà phải xem xét ý chí và hành vi của người vay tại thời điểm nhận tiền.
Khi liên quan đến tranh chấp vay mượn tài sản hoặc băn khoăn cho rằng người vay có thể phải chịu trách nhiệm hình sự. Việc thuê luật sư là giải pháp hiệu quả để bảo vệ quyền lợi của mình.
Đối với người cho vay, luật sư sẽ:
Đối với người vay bị tố cáo, luật sư giúp:
Việc mời luật sư ngay từ những bước đầu giúp các bên giảm thiểu rủi ro pháp lý, tránh cho người vay bị xử lý oan hoặc bị buộc tội không đúng bản chất vụ việc.
Việc vay tiền không trả có bị coi là lừa đảo hay không phụ thuộc vào yếu tố quan trọng nhất: có hay không có hành vi gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản ngay từ đầu. Nếu quan hệ vay mượn phát sinh hợp pháp, người vay mất khả năng thanh toán vì lý do khách quan thì đây chỉ là tranh chấp dân sự. Ngược lại, nếu có hành vi gian dối hoặc bỏ trốn, người vay có thể bị truy cứu theo Điều 174 hoặc Điều 175 Bộ luật Hình sự, với mức phạt lên tới 20 năm tù.
Khi có tranh chấp hoặc tố giác, người trong cuộc nên chủ động tìm đến luật sư chuyên về hình sự và dân sự để được hỗ trợ phân tích, đánh giá chứng cứ và xây dựng chiến lược giải quyết phù hợp. Việc tham vấn luật sư kịp thời là biện pháp tối ưu để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mỗi bên, bảo đảm vụ việc được xử lý đúng quy định.
Trên đây là toàn bộ nội dung của bài viết Vay tiền không trả có bị coi là lừa đảo không? của Luật sư Hình sự – Luật Hùng Bách. Trường hợp bạn cần tư vấn, hỗ trợ tư vấn chuyên sâu. Hoặc cần bào chữa cho các bị can, bị cáo về các tội liên quan đến các vụ án tai nạn giao thông. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi tại các văn phòng, chi nhánh ở TP. Hà Nội, Hà Tĩnh, TP. Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh theo các phương thức sau:
Trân trọng!
Trong những năm gần đây, số lượng tội phạm về lừa đảo chiếm đoạt tài…
Trong bối cảnh hoạt động thương mại và giao lưu hàng hóa tăng trưởng mạnh,…
Buôn bán hàng cấm là một trong những hành vi vi phạm pháp luật phổ…
Trong hoạt động sản xuất, kinh doanh hiện nay, nhãn mác hàng hóa là công…
Trong những năm gần đây, các vụ bắt cóc tống tiền xảy ra với nhiều…
Ngày nay, dưới sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, tình trạng mạo…