Tranh chấp đất đai có nguồn gốc hình thành từ việc thừa kế là một trong những dạng tranh chấp khá phổ biến hiện nay. Tranh chấp này thường diễn ra giữa những người thân trong gia đình như anh em, họ hàng. Vậy quy định về trường hợp anh em tự ý sang tên sổ đỏ khi bố mẹ mất là gì? Thủ tục khởi kiện anh em tự ý sang tên sổ đỏ khi bố mẹ mất thực hiện thế nào? Cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết tranh chấp? Tất cả những vướng mắc trên sẽ được Luật Hùng Bách giải đáp qua bài viết dưới đây. Ngoài ra, bạn đọc có thể liên hệ luật sư tư vấn qua số điện thoại 097.111.5989 (zalo).
Anh em tự ý sang tên sổ đỏ khi bố mẹ đã mất xử lý như thế nào?
Tình huống anh em tự ý làm sổ đỏ.
Chào Luật sư. Gia đình tôi có 3 anh em ruột gồm có hai anh trai và tôi. Bố mẹ tôi đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mảnh đất tại 12/110 phố X, phường Y, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội. Năm 1998, bố mẹ tôi đột ngột qua đời nên không để lại di chúc chia di sản cho anh em tôi. Tháng trước, tôi có lên xã làm hồ sơ mới biết được hai anh trai tôi đã tự ý sang tên sổ đỏ cho anh cả sau khi bố mẹ mất mà không hề có sự đồng ý của tôi.
Ông bà nội ngoại của tôi đều đã mất, bố mẹ tôi cũng không có con nuôi hay con riêng. Vậy tôi muốn hỏi anh em có được tự ý sang tên sổ đỏ khi bố mẹ mất không? Nếu như không được, họ sẽ bị xử lý như thế nào? Cảm ơn Luật sư!
Luật sư tư vấn:
Chào bạn. Trước hết, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Luật Hùng Bách. Luật sư tư vấn đất đai xin được trả lời vướng mắc của bạn như sau.
Như thông tin bạn cung cấp, bố mẹ bạn mất năm 1998, nên đến thời điểm hiện tại, các anh em của bạn vẫn có thể khởi kiện yêu cầu chia thừa kế theo quy định tại Điều 623 Bộ luật dân sự năm 2015 như sau:
“Điều 623. Thời hiệu thừa kế
1. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế…”.
Khi bố mẹ bạn mất không để lại di chúc thì theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015, di sản (Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác) bố mẹ bạn để lại sẽ được chia theo pháp luật.
Theo đó:
“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
Trường hợp của bạn, người để lại di sản thừa kế là bố mẹ của bạn.
Ông bà nội ngoại của bạn đều đã mất. Vì vậy, hàng thừa kế thứ nhất gồm bạn và hai anh trai bạn. Tất cả những người này sẽ phải thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Sau đó nhận phần di sản là quyền sử dụng đất và sang tên theo quy định về thừa kế.
Vậy nên, hai anh trai bạn không được tự ý sang tên sổ đỏ khi bố mẹ bạn mất mà không có sự đồng ý của những đồng thừa kế còn lại.
Tự ý sang tên sổ đỏ khi bố mẹ mất sẽ bị xử lý như thế nào?
Theo thông tin mà bạn cung cấp, hai anh của bạn đã tự ý sang tên sổ đỏ mà không có sự đồng ý của bạn, nghĩa là quyền và lợi ích của bạn đang bị ảnh hưởng. Khi đó, bạn có thể tiến hành tổ chức họp mặt các anh em để thương lượng việc yêu cầu hủy sổ và phân chia lại di sản thừa kế. Trong trường hợp này, bạn có thể tìm đến Luật sư Luật Hùng Bách tư vấn các quy định của pháp luật về thừa kế để có kết quả thương lượng được tốt nhất, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các bên.
Trường hợp thương lượng hòa giải không thành, bạn có thể làm đơn yêu cầu Tòa án giải quyết. Tòa án khi đó sẽ căn cứ vào di sản thừa kế; quy định của pháp luật về chia thừa kế; các bằng chứng, chứng cứ khác để đưa ra quyết định phân chia di sản thừa kế hợp lý nhất.
Thủ tục khởi kiện anh em tự ý sang tên sổ đỏ khi bố mẹ đã mất.
Trong trường hợp anh em tự ý sang tên sổ đỏ khi bố mẹ mất mà không có sự đồng ý của bạn, khi đã không thể thương lượng, hòa giải để phân chia lại di sản thừa kế, bạn có thể khởi kiện lên Tòa án nhân dân có thẩm quyền yêu cầu giải quyết. Thủ tục khởi kiện được thực hiện theo các bước như sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện.
- Đơn khởi kiện theo mẫu DS – 23 ban hành kèm theo Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao;
- Giấy tờ của người khởi kiện: Chứng minh nhân dân, căn cước công dân, sổ hộ khẩu;
- Giấy tờ của bên bị kiện: Chứng minh nhân dân, căn cước công dân, sổ hộ khẩu. Thông thường, các loại giấy tờ này người khởi kiện thường không có và khó để thu thập. Vì vậy thông tin này không mang tính bắt buộc; người khởi kiện nếu có sẵn có thể nộp lên Tòa án để hồ sơ được đầy đủ hơn.
- Các tài liệu, chứng cứ chứng minh việc tự ý sang tên sổ đỏ, hoặc sang tên chưa đủ điều kiện.
Bước chuẩn bị hồ sơ khởi kiện là bước quan trọng đầu tiên của quá trình khởi kiện. Vì vậy, bạn cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ. Nếu không chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo đúng quy định thì Tòa án sẽ yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ sơ. Trường hợp không bổ sung được giấy tờ, tài liệu, Tòa án có thể trả lại hồ sơ khởi kiện.
Để có thể chuẩn bị đầy đủ hồ sơ ngay từ đầu; tránh trường hợp bị Tòa án yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ sơ gây mất thời gian; người có yêu cầu khởi kiện nên tìm hiểu quy định của pháp luật. Nếu không có thời gian tìm hiểu quy định của pháp luật, hoặc muốn được hỗ trợ tư vấn cụ thể về hồ sơ khởi kiện, bạn có thể liên hệ Luật sư đất đai theo số điện thoại 097.111.5989 (zalo) để được tư vấn, hỗ trợ.
Bước 2: Nộp hồ sơ khởi kiện lên Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
Theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015, tranh chấp về thừa kế di sản là bất động sản sẽ thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản.
Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ khởi kiện, người khởi kiện có thể nộp theo các cách sau:
- Nộp hồ sơ trực tiếp tại Tòa án;
- Gửi đến Tòa án theo đường dịch vụ bưu chính;
- Gửi trực tuyến bằng hình thức điện tử qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).
Sau khi nhận được hồ sơ giải quyết tranh chấp đất đai, Tòa án sẽ kiểm tra hồ sơ của bạn trong thời hạn quy định và ra một trong các quyết định theo Điều 191 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.
Sau khi tiếp nhận hồ sơ khởi kiện, trong thời hạn quy định, Tòa án sẽ ra thông báo bằng văn bản cho người khởi kiện về việc lựa chọn hòa giải, đối thoại và lựa chọn Hòa giải viên. Thủ tục hòa giải này không phải là thủ tục bắt buộc. Vậy nên khi nhận được thông báo của Tòa án, dựa trên hoàn cảnh thực tế, bạn có thể lựa chọn thực hiện hoặc không thực hiện thủ tục này. Nếu lựa chọn hoà giải và hòa giải thành thì hồ sơ sẽ được chuyển cho Tòa án để công nhận sự thỏa thuận của các bên. Ngược lại, nếu không lựa chọn hòa giải hoặc hòa giải không thành, vụ việc sẽ được giải quyết theo thủ tục tố tụng theo các bước dưới đây.
Bước 3: Nộp tạm ứng án phí, thụ lý vụ án.
Sau khi hồ sơ đã được nộp đầy đủ, đúng thẩm quyền, Thẩm phán sẽ ra thông báo nộp tiền tạm ứng án phí trong trường hợp phải nộp tiền tạm ứng án phí. Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được giấy báo nộp tạm ứng án phí, người khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí. Sau khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính, người khởi kiện phải nộp lại cho Tòa án biên lai của cơ quan Thi hành án để Tòa án ra thông báo về việc thụ lý giải quyết tranh chấp.
Bước 4: Tham gia các thủ tục trong giai đoạn chuẩn bị xét xử và phiên tòa xét xử.
Trong quá trình giải quyết vụ án, có rất nhiều thủ tục cần thực hiện như:
- Thẩm định, định giá tài sản;
- Hòa giải;
- Phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận và công khai chứng cứ;
- ….
Toàn bộ quá trình nêu trên được giải quyết trong khoảng 06 – 08 tháng theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, thời gian giải quyết tranh chấp đều bị phát sinh thêm. Lý do là Tòa án có thể chậm giải quyết hồ sơ; hoặc do chính các đương sự có hành vi cố ý kéo dài thời gian.
Khi thực hiện các thủ tục này, bạn cần tham gia để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình. Tuy nhiên, nếu không có thời gian hoặc bận công việc không tiện đi lại nhiều, bạn có thể gửi văn bản đến Tòa án xin vắng mặt trong một số phiên làm việc, hoặc ủy quyền cho Luật sư giải quyết.
Liên hệ luật sư Luật Hùng Bách theo số 097.111.5989 (zalo) để được hỗ trợ.
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai anh em trong gia đình.
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế cũng là một nội dung quan trọng được quy định cụ thể trong Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015. Việc xác định đúng thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế nhằm giúp cho người khởi kiện giúp cho người có yêu cầu khởi kiện biết được chính xác Tòa án nào có thẩm quyền giải quyết. Đồng thời, việc xác định đúng thẩm quyền cũng giúp cho việc khởi kiện được hiệu quả; tránh mất nhiều thời gian do bị chuyển hoặc trả hồ sơ, trong trường hợp hồ sơ khởi kiện tranh chấp thừa kế không đúng thẩm quyền.
Thẩm quyền của Tòa án xác định theo cấp.
Theo quy định tại Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 thì “Tranh chấp về thừa kế tài sản” là tranh chấp về dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.
Căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015:
Điều 35. Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp sau đây:
1. Tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình quy định tại Điều 26 và Điều 28 của Bộ luật này, trừ những tranh chấp quy định tại khoản 7 Điều 26 của Bộ luật này;
….”
Yêu cầu chia di sản thừa kế được nêu tại khoản 5 Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015. Vì vậy, Tòa án nhân dân cấp huyện sẽ có thẩm quyền giải quyết.
Trường hợp tranh chấp có yếu tố nước ngoài thì thẩm quyền giải quyết sẽ thuộc về Tòa án nhân dân cấp tỉnh.
Thẩm quyền của Tòa án xác định theo lãnh thổ.
Căn cứ quy định tại Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015, thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự của Tòa án theo lãnh thổ được xác định như sau:
a) Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các Điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;
b) Các đương sự có quyền tự thỏa thuận với nhau bằng văn bản yêu cầu Tòa án nơi cư trú, làm việc của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cơ quan, tổ chức giải quyết những tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này;
c) Đối tượng tranh chấp là bất động sản thì chỉ Tòa án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết.
Từ những quy định nêu trên, có thể khái quát lại thẩm quyền giải quyết khởi kiện anh em tự ý sang tên sổ đỏ khi bố mẹ là Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất đã bị tự ý sang tên sổ.
Chi phí giải quyết tranh chấp đất đai anh em trong gia đình.
Án phí.
Chi phí này sẽ được chia thành án phí sơ thẩm và án phí phúc thẩm. Án phí dân sự sơ thẩm gồm: Án phí dân sự sơ thẩm không có giá ngạch, án phí dân sự sơ thẩm có giá ngạch.
Án phí dân sự sơ thẩm có giá ngạch:
Mức án phí này được áp dụng cho tranh chấp đất đai mà Tòa án phải xác định giá trị của tài sản hoặc xác định quyền sở hữu quyền sử dụng đất theo phần thì đương sự phải chịu mức án phí tranh chấp dân sự sơ thẩm như trường hợp vụ án có giá ngạch đối với phần giá trị mà mình được hưởng.
Án phí dân sự sơ thẩm không có giá ngạch:
Loại án phí này được áp dụng cho tranh chấp mà Tòa án không xem xét giá trị tài sản. Tòa án sẽ chỉ xem xét quyền sở hữu tài sản và tranh chấp về quyền sử dụng đất. Trường hợp này, đương sự phải chịu mức án phí là 300.000 đồng.
Án phí phúc thẩm: Tranh chấp đất có sổ đỏ giải quyết tại Tòa án cấp phúc thẩm thì mức án phí được quy định là 300.000 đồng.
Phí thẩm định, định giá tài sản.
Trong các tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, việc thẩm định, định giá tài sản giúp xác định cụ thể giá trị tài sản tại thời điểm giải quyết tranh chấp. Tùy thuộc vào tính chất, khối lượng, thời gian cần thực hiện việc thẩm định, định giá. Chi phí này sẽ được tính riêng cho từng trường hợp và có sự khác biệt.
Phí thuê Luật sư giải quyết tranh chấp thừa kế đất đai.
Chi phí Luật sư trực tiếp tham gia bảo vệ quyền lợi tùy thuộc vào nhu cầu của mỗi người. Đây không phải khoản phí bắt buộc. Nhưng đối với loại tranh chấp phức tạp như tranh chấp đất đai thừa kế, nếu không phải là người am hiểu pháp luật, bạn sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Sự hỗ trợ pháp lý từ những người có chuyên môn, kinh nghiệm là cần thiết để các bạn bảo đảm lợi ích của mình.
Tùy thuộc quy định riêng của từng văn phòng thì phí dịch vụ Luật sư đất đai sẽ khác nhau. Về cơ bản, mức phí dịch vụ sẽ dựa trên nội dung thỏa thuận giữa các bên. Chi phí này có thể dựa trên:
- Giá trị tài sản tranh chấp;
- Tính chất phức tạp của vụ việc;
- Yêu cầu của khách hàng: Yêu cầu Luật sư tư vấn, soạn thảo văn bản,…; Luật sư tham gia trực tiếp giải quyết vụ việc;
- Trình độ, kinh nghiệm và kỹ năng giải quyết của Luật sư.
Liên hệ Luật sư tư vấn khởi kiện anh em tự ý sang tên sổ đỏ khi bố mẹ đã mất với mức chi phí hợp lý nhất theo số điện thoại 097.111.5989 (có zalo).
Luật sư giải quyết tranh chấp đất đai giữa anh em trong nhà.
Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, chuyên viên pháp lý nhiệt huyết, tận tâm, Luật Hùng Bách tự hào là đơn vị hàng đầu hỗ trợ mọi vấn đề liên quan đến pháp lý, tư vấn pháp luật, đại diện tố tụng tham gia trực tiếp. Các dịch vụ Luật Hùng Bách cung cấp đối với vụ án tranh chấp đất đai bao gồm:
- Tư vấn pháp luật về thừa kế, quyền thừa kế đất đai khi không có di chúc;
- Tư vấn pháp luật về xác định hàng thừa kế để chia thừa kế;
- Tư vấn, giải quyết tranh chấp trong việc chia thừa kế;
- Tư vấn các quy định về quản lý, phân chia, thanh toán di sản thừa kế là quyền sử dụng đất đai;
- Tư vấn thủ tục khởi kiện phân chia di sản thừa kế khi không có di chúc;
- Hướng dẫn cho khách hàng trình tự thủ tục khởi kiện; soạn thảo toàn bộ hồ sơ khởi kiện gửi đến Tòa án có thẩm quyền;
- Cử Luật sư tham gia tố tụng tại Tòa án; tham gia trực tiếp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng;
- Tư vấn thi hành án khi có Bản án có hiệu lực pháp luật.
Liên hệ Luật sư tư vấn – Luật Hùng Bách.
Luật Hùng Bách là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu tại Việt Nam hiện nay, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực đất đai, hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn.
Liên hệ Luật sư làm việc tại Văn phòng, chi nhánh ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Khánh Hòa, Hà Tĩnh, Nhật Bản,… theo các phương thức sau:
- Email: Luathungbach@gmail.com/
- Điện thoại: 097.111.5989 (có zalo).
- Fanpage: Công ty Luật Hùng Bách
- Website: https://luathungbach.vn/
Trên đây là bài viết của Luật Hùng Bách liên quan đến vấn đề “Anh em tự ý sang tên sổ đỏ khi bố mẹ đã mất xử lý như thế nào”. Nếu gặp phải bất cứ vướng mắc gì trong quá trình thực hiện thủ tục này bạn có thể liên hệ Luật sư của chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ.
Trân trọng!
