Tranh chấp thừa kế đất đai là loại tranh chấp ngày càng phổ biến hiện nay. Di chúc đất đai có hiệu lực hay không là một nội dung mà rất nhiều người dân thắc mắc; ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả giải quyết tranh chấp thừa kế đất đai. Ở mỗi thời điểm khác nhau luật lại có những quy định khác nhau. Nếu không nắm rõ vấn đề này người dân sẽ rất khó đảm bảo quyền lợi của mình khi tranh chấp xảy ra. Hãy cùng Luật Hùng Bách tìm hiểu trong bài viết dưới đây. Hoặc liên hệ trực tiếp số điện thoại Luật sư đất đai 097.111.5989 (có zalo) để được hỗ trợ.
Di chúc đất đai là gì?
Di chúc là gì?
Căn cứ Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015. Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Theo đó, di chúc là một giấy tờ hợp pháp thể hiện nguyện vọng, mong muốn của một người về cách phân chia tài sản mình có được sau khi chết. Trong di chúc, cá nhân hoặc nhóm người được chỉ định là người thực thi, quản lý tài sản cho đến khi được phân chia hết đúng theo di chúc.
Di chúc đất đai.
Di chúc thừa kế đất đai là việc người có tài sản là quyền sử dụng đất trước khi chết đã lập di chúc để định đoạt tài sản trên cho người khác. Thừa kế quyền sử dụng đất đai là việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất đai từ người chết sang cho người thừa kế theo quy định của pháp luật. Theo đó, cá nhân thừa kế quyền sử dụng đất đai là người được nhà nước cho thuê đất, giao đất và nhận chuyển quyền sử dụng đất. Tức là, cá nhân đó phải là người sở hữu hợp pháp với tài sản đó.
Như vậy, di chúc đất đai là văn bản do ông bà, bố mẹ để lại đất đai cho con cái, cháu chắt của mình. Di chúc phải được chính quyền địa phương xác nhận hoặc được công chứng bởi công chứng viên để có giá trị trước Tòa án, nhằm tránh một số trường hợp anh em tranh chấp, mâu thuẫn vì tài sản, đất đai.
Điều kiện để di chúc đất đai có hiệu lực.
Di chúc đất đai có hiệu lực.
Theo Điều 643 Bộ luật dân sự 2015. Di chúc thừa kế đất đai có hiệu lực khi:
- Di chúc sẽ có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế;
- Di chúc sẽ không có hiệu lực một phần hoặc toàn bộ khi người nhận thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập ra di chúc;
- Khi một người để lại nhiều di chúc đối với một tài sản là đất đai thì chỉ bản di chúc cuối cùng có hiệu lực;
- Di chúc sẽ không có hiệu lực nếu di sản để lại cho người thừa kế đã không còn vào thời điểm mở thừa kế;
- Khi di chúc có một phần không hợp pháp nhưng không làm ảnh hưởng đến hiệu lực của các phần còn lại thì chỉ phần đó không có hiệu lực;
Điều kiện để di chúc đất đai có hiệu lực.
Theo Điều 630 Bộ luật dân sự 2015. Di chúc hợp pháp phải có điều kiện sau:
- 1. Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
- 2. Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật;
- 3. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc;
- 4. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực;
- 5. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện theo mục 1 và mục 2;
- 6. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Mọi thắc mắc xin liên hệ với chúng tôi theo số: 097.111.5989 (Zalo) để được hỗ trợ.
Di chúc đất đai viết tay có hiệu lực không?
Luật sư đất đai tư vấn.
Di chúc viết tay có hiệu lực khi người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt. Trong khi lập di chúc họ không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép. Bên cạnh đó, di chúc của bố bạn để lại phải đảm bảo về mặt nội dung, cụ thể như sau:
- Ngày, tháng, năm lập di chúc;
- Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;
- Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;
- Di sản để lại và nơi có di sản;
- Các nội dung khác (nếu có);
- Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu. Nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc. Trường hợp di chúc có sự tẩy xóa, sửa chữa thì người tự viết di chúc hoặc người làm chứng di chúc phải ký tên bên cạnh chỗ tẩy xóa, sửa chữa.
Như vậy, di chúc của bố bạn hoàn toàn có giá trị pháp lý nếu đảm bảo những điều kiện trên. Bạn hoàn toàn có thể yêu cầu chia di sản thừa kế đối với tài sản của bố bạn.
Lưu ý.
Di chúc viết tay không có người làm chứng.
Di chúc không có người làm chứng, được viết bằng tay vẫn được công nhận là hợp pháp. Tuy nhiên di chúc phải do người lập di chúc tự viết và ký vào bản di chúc. Việc lập di chúc bằng văn bản không có người làm chứng phải đảm bảo nội dung theo quy định.
Di chúc viết tay có người làm chứng.
Di chúc viết tay có người làm chứng sẽ đảm bảo tính minh bạch, khách quan và được công nhận. Mặc dù vậy, không phải ai cũng được làm chứng di chúc. Những người sau đây sẽ không được làm chứng di chúc:
- Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc;
- Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc;
- Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
Kết luận.
Như vậy, di chúc do bố bạn lập tuy không được công chứng, chứng thực nhưng vẫn có thể được công nhận là di chúc hợp pháp. Tuy nhiên tại thời điểm lập, bố của bạn đáp ứng đủ điều kiện về người lập di chúc. Ngoài ra, di chúc có chữ ký của bố bạn, do vậy di chúc đó là hoàn toàn hợp pháp. Theo thông tin bạn cung cấp, bố bạn đã mất được 2 tháng. Như vậy thời điểm di chúc có hiệu lực là thời điểm mở thừa kế tức thời điểm người để lại di sản thừa kế chết.
Do vậy trường hợp này di chúc đã có hiệu lực đồng nghĩa với việc bạn có các quyền và nghĩa vụ đối với di sản thừa kế. Việc các anh của bạn về chiếm đất là trái pháp luật, do đó bạn có thể làm đơn yêu cầu chia di sản thừa kế.
Mọi thắc mắc xin liên hệ với chúng tôi theo số: 097.111.5989 (Zalo) để được hỗ trợ.
Người không biết chữ để lại di chúc đất đai có hiệu lực không?
Xin chào luật sư! Bà tôi bị ung thư phổi giai đoạn cuối. Hiện tại, sức khỏe bà rất yếu. Trước khi ra đi, bà muốn để lại đất đai cho con cháu để lấy vốn làm ăn và sinh sống. Tuy nhiên, do thời chiến tranh nên bà không được đi học và không biết chữ. Vậy làm thế nào để bà tôi có thể lập di chúc và di chúc có hiệu lực không? Kính mong luật sư tư vấn giúp tôi.
Luật sư Luật Hùng Bách trả lời.
Di chúc đất đai của người không biết chữ có hiệu lực.
Điều 630 Bộ luật dân sự 2015 có quy định:
- Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ có hiệu lực khi có người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
- Người lập di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người để di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng. Người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Công chứng văn bản.
Điều 44 Luật công chứng 2014 có quy định:
- Việc công chứng phải được thực hiện tại trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng. Trừ các trường hợp người yêu cầu công chứng là người già yếu, không thể đi lại được, người đang bị tạm giữ, tạm giam, đang thi hành án phạt tù hoặc có lý do chính đáng khác không thể đến trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng.
- Việc công chứng có thể được thực hiện ngoài trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng trong trường hợp người yêu cầu công chứng là người già yếu, không thể đi lại được, người đang bị tạm giữ, tạm giam, đang thi hành án phạt tù hoặc có lý do chính đáng khác không thể đến trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng.
Do đó, để bà bạn có thể lập di chúc hợp pháp thì bắt buộc di chúc này phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực. Trong trường hợp bà bạn ốm đau và không thể đi lại được thì bạn có thể liên hệ đến phòng công chứng, văn phòng công chứng để được hỗ trợ công chứng tận nơi. Công chứng viên đến trực tiếp nơi bà bạn đang ở để hoàn thành việc công chứng di chúc.
Lưu ý.
Mọi người đều có thể làm chứng cho việc lập di chúc, trừ những người sau đây:
- Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc;
- Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc;
- Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
Người làm chứng phải là người khách quan; không liên quan đến người thừa kế hoặc tài sản thừa kế. Là người thành niên, đầy đủ năng lực hành vi dân sự.
Mọi thắc mắc xin liên hệ với chúng tôi theo số: 097.111.5989 (Zalo) để được hỗ trợ.
Người để lại di chúc đất đai không ký thì có hiệu lực không?
- Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ;
- Di chúc miệng.
Như Luật Hùng Bách đã phân tích ở mục trên, đối với các trường hợp này người để lại di chúc không cần phải ký hoặc không thể ký được thì di chúc vẫn có hiệu lực khi:
- Được lập thành văn bản;
- Có chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng (người làm chứng không thuộc một trong các trường hợp quy định tại điều 632 Bộ luật dân sự 2015);
- Được công chứng hoặc chứng thực;
Do đó, người để lại di chúc đất đai không ký thì di chúc hoàn toàn vẫn có hiệu lực nếu thuộc một trong hai trường hợp: di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ và di chúc miệng. Ngoài ra, di chúc phải đáp ứng được đầy đủ các điều kiện về di chúc hợp pháp theo quy định của bộ luật dân sự. Trong trường hợp nếu người để lại di chúc không thuộc một trong hai trường hợp nêu trên và không ký di chúc do mình để lại thì di chúc hoàn toàn không có giá trị pháp lý.
Ví dụ.
Thưa luật sư! Ông tôi có 5 người con, trong đó có bố tôi. Năm 2018, khi lập di chúc ông không ký mà chỉ đọc lại trước mặt các con. Sau đó các anh em cùng ghi chép lại văn bản, cùng ký và điểm chỉ. Năm 2020, ông tôi qua đời. Nay, các anh em thỏa thuận muốn yêu cầu chia di sản để có vốn ổn định làm ăn. Nhưng khi cầm ra cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì lại được biết văn bản đó không có giá trị pháp lý. Mong Luật sư giải đáp giúp tôi.
Luật sư Luật Hùng Bách tư vấn.
Trong trường hợp của ông bạn, khi lập di chúc ông bạn không ký và chỉ đọc lại. Ông bạn đã thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt các con. Tuy nhiên, di chúc này không có giá trị pháp lý bởi người làm chứng di chúc miệng của ông bạn không phải là người làm chứng khách quan.
Luật sư hướng dẫn chia thừa kế đất đai.
Luật sư thừa kế hỗ trợ giải quyết các công việc gồm:
- Nghiên cứu, phân tích hồ sơ và đưa ra các căn cứ pháp lý, phương án đàm phán, khởi kiện tranh chấp thừa kế đất đai.
- Soạn thảo đơn khởi kiện; soạn văn bản cần thiết trong toàn bộ quá trình giải quyết tranh chấp thừa kế đất đai tại Tòa án, UBND có thẩm quyền.
- Tham gia trực tiếp cùng với khách hàng hoặc đại diện khách hàng tại các buổi làm việc tại cơ quan có thẩm quyền như lấy lời khai, hòa giải, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng tại phiên Tòa xét xử.
- Tư vấn, hỗ trợ giải quyết thủ tục khiếu nại đối với những trường hợp Tòa án chậm giải quyết, giải quyết không đúng quy định pháp luật.
- Hỗ trợ thực hiện việc kháng cáo bản án và hỗ trợ đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm.
- …
Luật Hùng Bách là một trong những đơn vị luật sư hàng đầu tại Việt Nam hiện nay, với đội ngũ luật sư, cán bộ nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực đất đai, hình sự, dân sự, doanh nghiệp, hôn nhân và gia đình,… Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ, giải đáp mọi thắc mắc về pháp lý của bạn. Để quyền lợi của bạn được đảm bảo hãy liên hệ với Luật sư để được hỗ trợ. Vấn đề bạn thắc mắc sẽ được Luật sư phân tích, hướng dẫn giải quyết tranh chấp nhanh nhất. Bạn đọc có thể tìm tới các văn phòng, công ty luật để nhận được sự tư vấn; hoặc thuê luật sư đất đai tham gia trực tiếp vào quá trình giải quyết tranh chấp.
Liên hệ Luật sư giải quyết tranh chấp đất đai.
Liên hệ Luật sư làm việc tại Văn phòng, chi nhánh ở: TP. Hà Nội; TP. Hồ Chí Minh; Khánh Hòa; Hà Tĩnh; Nhật Bản;… theo các phương thức sau:
- Email: Luathungbach@gmail.com/
- Điện thoại: 097.111.5989 (có zalo).
- Fanpage: Công ty Luật Hùng Bách
- Website: https://luathungbach.vn/
Trên đây là bài viết của Luật Hùng Bách liên quan đến vấn đề “Điều kiện để di chúc đất đai có hiệu lực”. Nếu gặp phải bất cứ vướng mắc gì trong quá trình thực hiện thủ tục này bạn có thể liên hệ Luật sư của chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ.
Trân trọng!
TH
